Kao direktan rezultat popisa stanovništva, Srbi u Hrvatskoj ne ostaju samo bez prava na službenu upotrebu jezika i pismo u Vukovaru već i bez najmanje desetak zagarantovanih funkcija u svim onim krajevima gde su nekada činili većinu, a danas su na nivou statističke greške!
Srbi više neće imati zamenike župana u Bjelovarsko-bilogorskoj, Primorsko-goranskoj, Virovitičko-podravskoj i Požeško-slavonskoj županiji. Ali više ne mogu da računaju ni na mesta zamenika gradonačelnika u Pakracu, Rasinji, Podgoraču, Viljevu i Dragaliću.
Sem u Vukovaru, pravo na upotrebu službenog jezika Srbi su izgubili još i u Vrbovskom i opštini Donji Kukuruzani.
Milojko Budimir, generalni sekretar Udruženja Srba iz Hrvatske, rezultate popisa stanovništva ocenjuje kao “katastrofalne”, ali i kao posledicu “tihog egzodusa”.
– Popis pokazuje da je Vukovar izgubio u poslednjih 10 godina 4.147 stanovnika, a Glina 2.076. U Kostajnici je čak 30% manje stanovnika u odnosu na prošli popis. U Dvoru gde su Srbi činili većinu grad je pao sa 5.570 na 3.044 stanovnika. I u Gvozdu, Donjem Lapcu i Udbini pad je oko trideset posto. Sad je potpuno jasno da je propao i projekat povratka Srba u Hrvatsku jer nedostatak posla i stalni pritisci doveli su do toga da ne samo da se Srbi ne mogu da vrate već da i ono malo preostalih odlazi – ističe Budimir.
Direktor DIC Veritas Savo Štrbac i pre popisa je ukazivao na mogućnost da će Srbi, od konstitutivnog naroda doći do brojke koju je priželjkivao Franjo Tuđman. Ali, ističe Štrbac, to nije i najgora vest.
– Nije problem što Srbi više nisu “remetelački faktor”, kako ih je Franjo Tuđman označio, već što se broj Srba u Hrvatskoj drastično smanjuje i to iz meseca u mesec. Verujem da bi rezultati popisa danas pokazali da je Srba daleko manje i od ovih 3,2 posto. Pritom, najveći apsurd je činjenica da procenat Srba “toliko velik” samo zato što je u Hrvatskoj oko milion stanovnika manje. Veliko je pitanje hoćemo li na sledećem popisu biti u rangu statističke greške – ogorčeno ističe Štrbac i kao razlog tome navodi više uzroka.
– Posle kakvog-takvog povratka Srba početkom 2000-ih, od pre desetak godina smo suočeni sa novim “socijalnim egzodusom” tih ljudi. Većina se vratila u svoje zavičaje koji su pre rata imali puteve, struju, vodu, škole, domove zdravlja, prodavnice – sve ono što već decenijama nemaju. Otuda je velika većina spakovala svoje stvari i vratila se ili u Srbiju ili kod svoje dece koja su rasuta po svetu. Istovremeno, “biologija” radi svoje i kako je reč uglavnom o starijoj populaciji povratnika oni umiru, a najviše od tuge – kaže Štrbac.
I član Upravnog odbora Koalicija i predsednik Udruženja Zavičaj, Nenad Abramović ističe da će se broj Srba u Hrvatskoj sve više smanjivati.
– Ali smanjivaće se i ukupan broj stanovnika Hrvatske jer jer mladi ljudi ne žele da budu deo društva u kome će takozvane braniteljske udruge kreirati sve društvene tokove u Republici Hrvatskoj koje vode potpunoj devastaciji hrvatskog društva – naglašava Abramović i dodaje da uzroke pada broja Srba treba tražiti u diskriminatorskom odnosu vlasti prema njima, ali i u ekonomskoj devastaciji područja na kojima žive Srbe i ekonomskim migracijama Srba koji su se vratili u Hrvatsku i otišli u treće zemlje.
Pravo na jezik i pismo
Srbi su pravo na jezik i pismo zadržali u 20 lokalnih samouprava: Krnjaku, Vojniću, Donjem Lapcu, Vrhovinama, Udbini, Šodolovcima, Jagodnjaku, Erdutu, Dvoru, Gvozdu, Biskupiji, Civljanima, Kistanjama, Erveniku, Markušici, Trpinji, Negoslavcima, Borovu, Gračacu i Plaškom.
Srbi su izgubili pravo na zamenika gradonačelnika samo u jednoj opštini.
To pravo će nastaviti da koriste u Glini, Hrvatskoj Kostajnici, Ogulinu, Vukovaru, Vrbovskom, Obrovcu, Belom Manastiru, Kninu i Skradinu.
Umesto dosadašnjih 19, Srbi će imati zamenike načelnika u 15 opština: Donji Kukuruzari, Hrvatska Dubica, Majur, Sunja, Topusko, Plaški, Saborsko, Lovinac, Plitvička Jezera, Okučani, Gračac, Darda, Kneževi Vinogradi, Popovac i Stari Jankovci.
Negativna klima
Nenad Abramović (na slici) ističe da je smanjenju broja Srba doprinela i negativna klima u Hrvatskoj.
– Zbog negativne klime u društvu, mnogi Srbi su se izjašnjavali kao Hrvati, a dokaz je da se samo 1,16 posto izjasnilo da im je maternji jezik srpski. Poslednjih godina u Hrvatskoj vlada prava histerija kada su Srbi u pitanju: veličaju se vrednost NDH, ulice dobiju imena po zločincima iz ove nacističke tvorevine, srpski povratnici se hapse i procesuiraju na osnovu lažnih optužnica – naglašava Abramović.
Ustavni zakon
Ustavnim zakonom o pravima nacionalnih manjina određeno je da pripadnici manjina ostvaruju pravo na ravnopravnu službenu upotrebu jezika i pisma u onim sredinama u kojima čine najmanje trećinu stanovništva. Ukoliko u opštinama i gradovima imaju više od 15 odsto stanovnika, odnosno više od pet posto u županijama, istim zakonom određeno je da imaju i pravo na razmernu zastupljenost u lokalnim predstavničkim telima, kao i na izbor zamenika opštinskog načelnika, gradonačelnika i župana.
