Danas se navršava 26 godina od prvog velikog etničkog čišćenja u Hrvatskoj kada je u akciji hrvatske vojske na podvelebitska sela Divoselo, Čitluk i Počitelj, u tom trenutku pod zaštitom UNPROFOR, ubijeno 88 Srba, a sve kuće spaljene i minirane do temelja.
Akcija je počela u ranim jutarnjim satima 9. septembra 1993, a direktor Veritasa Savo Štrbac ističe da su u tom pohodu hrvatski vojnici pljačkali, palili, rušili kuće, trovali bunare, ubijali i masakrirali civile, vojnike i milicionere.
– U ovoj akciji ranjenika uopšte nije bilo. Ono što nisu uspeli u nastupanju, pobili su i uništili u povlačenju, koje je, uz posredovanje UNPROFOR-a, potrajalo do 17. septembra iste godine – naglašava Štrbac.
Među ubijenima bilo je 36 civila, a među žrtvama je 17 žena i 26 ljudi starijih od 60 godina.
Štrbac ističe da se akcija odvijala pred očima UNPROFOR-a čiji pripadnici su pokušali da odbrane nezaštićene Srbe što im je uspelo tek posle trodnevnih borbi sa hrvatskom vojskom i policijom.
Iz tog perioda je i sada već legendarna izjava tadašnjeg komandanta UNPROFOR, generala Žana Kota.
On je 19. septembra, nakon što je obišao sela Medačkog džepa izjavio: “Nisam našao znakove života, ni ljudi, ni životinja, u nekoliko sela kroz koja smo danas prošli. Razaranje je potpuno, sistematsko i namerno”!
Za zločine počinjene u ovoj akciji Tužilaštvo Haškog tribunala optužilo je trojicu hrvatskih generala: Rahima Ademija, Janka Bobetka i Mirka Norca, ali je taj slučaj 2005. vraćen domaćem pravosuđu.
Hrvatska optužnica ih je teretila za ubistvo 28 civila i pet vojnika, te za uništavanje 300 različitih objekata, kompletno ubijanje stoke i trovanje bunara.
– Županijski sud u Zagrebu, u maju 2008, optuženog Ademija, vršioca dužnosti komadanta Zbornog područja Gospić, oslobađa svih optužbi, a optuženog Norca, komadanta operacije “Džep ’93”, proglašava krivim za nesprečavanje, a time i za podržavanje i ohrabrivanje ubistava četiri civila i pljačkanje imovine te ubijanje i mučenje po jednog ratnog zarobljenika, i osuđuje ga na jedinstvenu kaznu zatvora od sedam godina, koju mu je Vrhovni sud smanjio na šest godina – podseća Savo Štrbac.
Počev od 2012, hrvatsko pravosuđe je optužilo još trojicu pripadnika HV-a: Josipa Krmpotića, komandira izviđačke čete 9. gardijske brigade HV-a, Velibora Šolaju i Josipa Mršića, pripadnike iste jedinice. Šolaja je pravosnažno osuđen na pet godina zatvora, Krmpotić i Josip nepravosnažno na po tri godine zatvora.
Savo Štrbac ističe da je u aprilu 1991. godine u Divoselu živelo 344, u Počitelju 307, a u Čitluku 129 žitelja, skoro svi srpske nacionalnosti.
– U septembru 2019, u Divoselu ne živi niko, u Počitelju dve starice, a u Čitluku četiri porodice sa ukupno deset članova – ističe Štrbac.
