Dokumentaciono-informativni centar “Veritas” podseća da se ove godine navršava 29 godina od velikog masakra Srba u Gospiću 1991.
Tokom tih jesenjih meseci stradalo je najmanje 124 srpskih civila, od čega je najmanje polovina ubijena 17. i 18. oktobra te godine.
Savo Štrbac, direktor Veritasa ističe da je sa ovim zločinom od početka bio upoznat kompletan politički, vojni i policijski vrh hrvatske države, ali da je sve učinjeno da se taj događaj prikrije i da ta zavera traje do danas.
– Od svih ubijenih do sada je pronađeno samo 50 tela što govori o stepenu prikrivanja ovog zločina o kome su svi iz vrha Hrvatske sve znali. Znalo se da Srbe iz njihovih kuća i stanova odvode maskirani pripadnici hrvatske vojske i policije i da su po pravilu hapsili viđenije Srbe i to one koji su bili lojalni novouspostavljenom hrvatskom režimu. Među likvidiranima je i 38 žena, deset bračnih parova i četiri para po jednog roditelja i deteta – kaže Štrbac i podseća da se o zločinu u Gospiću saznalo već u decembru 1991. godine kada su pripadnici JNA pronašli 24 ugljenisana tela srpskih civila u zoni razdvajanja sukobljenih snaga.
– Brzo su o svemu upoznati i svetski mediji, humanitarnih organizacija i predstavnici međunarodne zajednice pod čijim pritiskom je Franjo Tuđman naredio istragu. Iako su prikupljeni dokazi ukazivali na naredbodavce i izvršioce tih ubistava, slučaj je vrlo brzo stavljen ad akta, a da bi se zločin prikrio tela ubijenih su iz primarnih, premeštana u sekundarne grobnice – navodi Štrbac.
Ovaj zločin je zainteresovao i Tužilaštvo Haškog tribunala koje je pokrenulo istragu, ali je pre podizanja optužnica čitav predmet iz nepoznatih razloga ustupljen hrvatskom pravosuđu.
Županijsko državno tužilaštvo u Rijeci je u martu 2001. godine podiglo optužnicu protiv pet pripadnika hrvatske vojske i policije zbog ratnog zločina protiv civilnog stanovništva, a teretilo ih se za bezrazložno hapšenje i likvidaciju najmanje 50 lica. Pravosnažnom presudom Županijskog suda u Rijeci, iz marta 2003. godine, osuđeni su: Tihomir Orešković, tadašnji sekretar Operativnog štaba u Gospiću, na 15 godina, Mirko Norac, tadašnji komandant 118. brigade HV-a, na 12 godina i Stjepan Grandić, tadašnji komadant Druge bojne (puka), na 10 godina zatvora. Istom presudom sud je, u nedostatku dokaza, oslobodio Norca, Oreškovića i Ivicu Rožića za likvidaciju trojice Srba iz Karlobaga, koji su 25. oktobra 1991. godine odveženi i ubijeni na lokalitetu Crni Dabar na Velebitu, dok je protiv Milana Čanića, tužilac odustao od optužnice.
– Međunarodne i domaće institucije i organizacije iz godine u godinu pitaju zašto nisu procesuirani i ostali pripadnici hrvatske vojske i policije za koje je “van svake sumnje” u tom sudskom postupku utvrđeno da su planirali, hapsili i učestvovali u likvidacijama gospićkih Srba, po komandnoj ili individualnoj odgovornosti. Reč je o desetinama bivših pripadnika hrvatske vojske i policije od kojih su neki i danas na visokim funkcijama i položajima u hrvatskoj vojsci, policiji i vlasti – ističe Štrbac i podseća da porodice likvidiranih gospićkih Srba posebno uznemirava i onespokojava saznanje da su sva trojica osuđenih već odavno na slobodi dok se, s druge strane, ništa ne preduzima u pronalaženju još 74 posmrtnih ostataka njihovih najmilijih.
Popis
Prema popisu iz 1991. u Gospiću je živelo 9.025 ljudi, od čega 36 odsto Srba i tri posto Jugoslovena.
Dvadeset godina kasnije u ovom gradu je popisano 12 745 stanovnika, od čega 11.860 Hrvata i 609 Srba. Kao “pravoslavci” izjasnilo se 55 građana, 37 je preskočilo to pitanje, a kod 19 je nepoznata veroispovest.
