Rođeni Lozničanin, Jovan Cvijić (1865-1927) smatra se utemeljivačem srpske geografije, naučnikom svetskog glasa, kao i osnivačem Srpskog geografskog društva. Koliko je bio cenjen može se videti na dokumentarnoj izložbi “Cvijićeva priznanja”, koja je u okviru tradicionalne manifestacije “Dani Jovana Cvijića”, otvorena u Muzeju Jadra.
Autorka izložbe Biljana Radičević, geograf i urednik obrazovnih programa u Centru za kulturu “Vuk Karadžić”, kaže da su “Cvijićeva priznanja” posvećena nagradama dobijenim tokom života velikog geografa od brojnih naučnih, obrazovnih i kulturnih ustanova u našoj zemlji, ali i inostranstvu.
Terenska istraživanja
Biljana navodi da je srpski naučnik 38 godina posvetio terenskim naučnim istraživanjima na području Balkanskog poluostrva, pedagoškom radu na Univerzitetu u Beogradu, pisanju i izlaganju radova na konferencijama i drugim skupovima, pisanju udžbenika i učešću u javnom i kulturnom životu, kao i učešću na raznim državničkim skupovima.
– Ova dokumentarna izložba na 20 postera prikazuje pojedinosti iz Cvijićevog života i rada, njegovu saradnju sa naučnim, obrazovnim i kulturnim ustanovama i pojedina priznanja koja su mu dodeljenja. Korišćena su arhivska dokumenta i fotografije iz Arhiva Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU), Muzeja grada Beograda, Državnog arhiva Srbije, Arhiva Jugoslavije i Arhiva Američkog geografskog društva u Njujorku. Kao izvor za tekst korišćeni su Cvijićeve beleške i prepiska, a za ilustracije, arhivska dokumenta – ističe naučnica.
Medalje iz Amerike
– Veliki srpski naučnik dobio je 71 priznanje, od 1895. kada je proglašen za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije, današnje SANU, pa do 1926. kada je za života dobio poslednje priznanje, a postao je počasni član Geografskog društva u Beču gde je i doktorirao. Mnoga priznanja dobio je od inostranih obrazovnih i naučnih ustanova, a jedna od najvažnijih je Zlatna medalja Američkog geografskog društva, koja je retko dodeljivana, do danas ju je dobilo 78 naučnika, ili medalja Kraljevskog geografskog društva u Londonu koju je retko ko dobijao, a da nije Britanac. Inače, splet okolnosti doveo je do toga da u Loznici nije sačuvan nijedan originalni predmet ili dokument o Cvijićevom životu i radu – kazala je autorka izložbe, koja traje do 13. novembra.
Poziv omladini
Izložbu je otvorila Jelena Medaković, direktorka Muzeja grada Beograda, u čijem sastavu se nalazi memorijalni Muzej Jovana Cvijića.
– Izložba je veoma važna u godini kada se obeležava nekoliko značajnih Cvijićevih jubileja, a uoči naredne, kada ćemo obeležavati 160 godina od njegovog rođenja. U svom sastavu Muzej grada Beograda baštini legat Jovana Cvijića u kući u kojoj je živeo, tu se čuva izuzetan materijal, a i objekat je najočuvaniji iz tog vremena. Nadam se da će naš muzej posetiti đaci i budući studenti iz Loznice kako bi videli u originalu sve ono što je deo ove izložbe na panoima – rekla je ona.
Orden Svetog Save
U Arhivu SANU nalazi se dokument gde su nabrojana sva Cvijićeva priznanja, odlikovanja, medalje, naučni izbori i počasti. Tako je, pored ostalog, Cvijić dobio Ordene Svetoga Save, drugog, trećeg i četvrtog reda, Legiju časti Francuske, a bio je dopisni član Srpske kraljevske akademije nauka, onda i njen redovan član, dopisni član Akademije nauka, pisma i umetnosti u Italiji, počasni član Kraljevskog češkog društva nauka u Pragu, postao je i počasni doktor Filozofskog fakulteta Univerziteta Sorbona u Parizu, počasni član više geografskih društava u inostranstvu kao i počasni predsednik Prvog kongresa slovenskih geografa i etnografa u Pragu 1924. godine.
Godišnjica prvog kongresa
Na početku izložbe emitovan je i dokumentarni film o slavnom Lozničaninu u režiji Petra Stojanovića iz 1967. a predstavljen je dodati sadržaj na digitalnu muzejsku postavk, o njegovom životu i radu. “Dani Jovana Cvijića” počeli su 10. oktobra, izložbom Zavoda za zaštitu prirode Srbije – “Beograd – Zaštićena područja”, zatim je od 23. do 25. oktobra, u Beogradu održan je Peti kongres slovenskih geografa i etnografa, na kojem je bilo oko 80 naučnika iz Srbije i 18 država, i time obeleženo 100 godina od održavanja prvog kongresa, koji je inicirao Cvijić.
Čuvanje uspomene
Centar za kulturu, manifestaciju “Dani Jovana Cvijića organizuje poslednjih 29 godina, uz podršku Grada Loznice i Ministarstva kulture, a u minule nepune tri decenije održano je mnogo izložbi, naučnih skupova, promocija knjiga o Cvijiću, kao i radionice za đake, a napravljen je digitalni muzej Jovana Cvijića, pošto Loznica, nažalost, nema muzej posvećen slavnom zemljaku.
