Nazivali su ga “poljskim Gigerom”. Iako je slikao košmarne prikaze, vodio je miran i povučen život. Ovaj samouki umetnik, večiti zaljubljenik u klasičnu muziku, ostavio je veliki trag u nadrealizmu druge polovine 20. veka.
Žđislav Beksinjski (1929-2005.) bio je čuveni poljski slikar, fotograf i vajar. Njegove slike bile su ili Baroknog, ili Gotskog stila. Prvi stil je odlikovao Fantastični realizam kada je stvarao uznemiravajuće slike iz post-apokaliptičnog, nadrealnog okruženja. Drugi stil je apstraktniji, gde se uviđa dominacija forme, kao što se moglo videti na njegovim kasnijim radovima.
Rođen je 24. februara 1929. u gradu Sanok, na jugu Poljske. Posle studiranja arhitekture u Krakovu, vratio se u Sanok 1955. godine. Proveo je nekolika godina kao nadzornik gradilišta što mu se nije svidelo. U to vreme, zainteresovao se za fotomontažu, umetničku fotografiju, vajanje i slikanje.
Pravio je sklupture od gipsa, metala i žice. Njegove fotografije su sadržavale nekoliko tema koje su se mogle pronaći u njegovim kasnijim slikama, kao što su iskrivljena ljudska lica, pejzaži i objekte veoma nepravilnog oblika koje je dodatno pokušao da izrazi pomoću svetla i senke.
Kao slikar nije imao nikakvo formalno obrazovanje. Njegove slike obično su slikane sa uljanim bojama na tvrdoj ploči, koju je on sam pripremao, iako je eksperimentisao sa akrilnim bojama.
Prva prestižna izložba 1964. godine u Varšavi je bila njegov prvi veći uspeh, a sve slike su prodate.
Počeo je da slika pun entuzijazma, i konstantno je radio (uvek slušajući klasičnu muziku). Ubrzo je postao vodeći slikar u modernoj poljskoj umetnosti. Kasnih 1960-ih, ušao je u, kako je on to nazivao, Fantastični period, koji je trajao sve do 1980-ih. Ovo je njegov najpoznatiji period, u kojem je napravio veoma uznemiravajuće slike koje su pokazivale nadrealno, post-apokaliptično okruženje gde su detaljno prikazane scene smrti, truleži, pejzaža ispunjenih kosturima, deformisanih figura i pustinja.
Slike su bile veoma detaljne, rađene njegovom čuvenom preciznošću. U to vreme, Beksinjski je izjavio “Želim da slikam na takav način kao da fotografišem snove”. I uprkos tamnim tonovima, smatrao je da su njegovi radovi pogrešno shvaćeni, i da su, po njegovom mišljenju, optimistični i humoristični.
Većinu vremena, i sam Beksinski je priznavao da ne zna šta njegova dela u potpunosti znače, te je zbog ovoga, odlučio da ne da ime nijednoj slici. Pre nego što se preselio u Varšavu, u svom dvorištu spalio je veliki broj dela, smatrajući da su neki bili previše lični, a da neki jednostavno, nisu bili dovoljno dobri.
Osamdesete su bile vreme promene za Beksinjskog. Njegova dela postala su popularna u Francuskoj, zbog nastojanja Pjotra Dmočovoskog, a stekao je i veliku popularnost u Zapadnoj Evropu, SAD i Japanu.
Sadržaj je bio više fokusiran na monumentalne sklupture na slikama, rađene sa ograničenim brojem boja na paleti, te je slikao veliki broj krstova. Dela rađena u ovome stilu su obično izgledala kao skicirana snažnim linijama, a bila su mnogo manje raskošna od slika u periodu fantastičnog realizma, ali jednako moćna i dominantna.
Kasnijih godina pronašao je računar, digitalnu fotografiju i foto manipulaciju, oblasti na koje se fokusirao do kraja života.
Iako su Beksinjskove slike bile mrgudne, bio je veoma prijatna osoba koja je znala da uživa u razgovoru i koja je imala čudan smisao za humor. Bio je iskren, skroman i ponekada stidljiv, te je izbegavao javne događaje.
Muziku je uzimao za glavni vid inspiracije. Izjavio je da nikada nije pronašao nadahnuće u literaturi, filmovima, kao ni u radu drugih umetnika, te nikada nije posećivao muzeje, niti izložbe. Izbegavao je konkretnu analizu svojih dela, poručujući: “Ja ne mogu pojmiti osetljivi sadržaj ovoga rada”. Pogotovo je odbacivao one koji su ponudili jednostavan odgovor na značenje njegovih radova.
U gradu Sanoku u Poljskoj, postoji muzej posvećen Beksinjskom sa 50 slika i 120 crteža iz kolekcije dugogodišnjeg prijatelja Pjotra Dmočovskog.
Po njegovom životu i tragičnoj smrti (21. februara 2005. godine pronađen je mrtav u sobi, sa 17 uboda nožem, od kojh se ispostavilo da su dva bila fatalna) 2016. snimljen je igrani film Poslednja porodica.
