Više od 520 godina nakon što je otkrio Novi svet – započevši vekove istraživanja i kolonizacije Amerike – Kristiforu Kolumbu odaju priznanje saveznim praznikom drugog ponedeljka svakog oktobra. Međutim, kako su istoričari nastavili da kopaju po životu Kristifora Kolumba, pojavila se kontroverza oko italijanskog istraživača i toga zašto ga (ne) treba smatrati herojem.
Kao i mnogi evropski istraživači, i Kolumbo se tokom svojih putovanja susretao sa starosedelačkim narodom.
Tri su glavna izvora kontroverze u vezi sa njegovom interakcijom sa autohtonim narodom koji je nazvao “Indijancima”: upotreba nasilja i ropstva, prisilno prevođenje domorodaca u hrišćanstvo i uvođenje mnoštva novih bolesti koje bi imale dramatične dugotrajne posledice.
U eri u kojoj je međunarodna trgovina robovima počela da raste, Kolumbo i njegovi ljudi porobili su mnoge domaće stanovnike i podvrgli ih ekstremnom nasilju i brutalnosti.
Na svom čuvenom prvom putovanju 1492. godine Kolumbo je naišao na nepoznato karipsko ostrvo nakon mukotrpnog tromesečnog putovanja.
Prvog dana u Novom svetu, naredio je da se pritvori šest domorodaca, napisavši u svom dnevniku da veruje da će biti dobre sluge.
Tokom svojih godina u Novom svetu, Kolumbo je donosio pravila politike prisilnog rada u kojima su domoroci ostajali bez zarade.
Kasnije je Kolumbo poslao hiljade mirnih “Indijanaca” iz plemena Taino sa ostrva u Španiju na prodaju. Mnogi su umrli na putu.
Ostavljeni su bili prinuđeni da traže zlato u rudnicima i rade na plantažama. Za 60 godina nakon što je Kolumbo došao na to kopno, na njihovom ostrvu je ostalo samo nekoliko stotina od 250.000 pripadnika Taino plemena.
Kolumbo je nametnuo gvozdenu disciplinu sadašnjoj Dominikanskoj Republici, prema dokumentima koje su španski istoričari otkrili 2005. godine.
Kao odgovor na lokalne nemire i pobunu, Kolumbo je naredio brutalno zatiranje u kojem su mnogi domoroci ubijeni; u pokušaju da odvrati dalju pobunu, Kolumbo je naredio da se sa njihovim raskomadanim telima paradira ulicama.
Bolest i doba istraživanja
Pored kontroverze oko porobljavanja i nasilne vladavine, “doba istraživanja” u kom je Kolumbo učestvovao imalo je dodatne posledice donošenja novih bolesti u Novi svet koje bi vremenom uništile domorodačke populacije mnogih ostrva i zajednica Novog sveta.
U širem smislu, istoričari su koristili frazu “Kolumbova razmena” da bi opisali razmenu biljaka, životinja i dobara između Istoka i Zapada koje je pokrenulo njegovo putovanje. Iako su efekti bili široko rasprostranjeni i ne mogu se svi odbaciti kao negativni, kritičari Kolumba su tvrdili da su najgori aspekti ove razmene bili rezultat biološkog rata, navodi “History.com”.
Na kraju su njegove metode i postupci sustigli Kolumba. Brojni doseljenici lobirali su protiv njega na španskom dvoru, optužujući Kolumba za loše upravljanje. Potom 1500. godine kralj i kraljica poslali su kraljevskog administratora, koji je uhapsio Kolumba i njegovu posadu i poslao ih kući. Iako je Kolumbo povratio slobodu i završio i četvrto i poslednje putovanje u Novi svet, izgubio je guvernerstvo i veći deo svog ugleda.
Ovaj istorijski zapis bacio je Kolumbovo nasleđe pod oblak kontroverzi.
Usledili su protesti na paradi povodom Kolumbovog dana, koji se obeležava na današnji dan. Pokrenuti su napori da se on eliminiše iz učionica i ali pozivi za promenu saveznog praznika.
Počevši od 1991. godine, desetine gradova i nekoliko država širom SAD usvojili su Dan domorodačkih naroda, praznik koji slavi istoriju i doprinos američkih domorodaca – umesto slavljenja zločina Kristifora Kolumba.
