U nekoliko turskih gradova ove sedmice održani su antiamerički protesti zbog priznanja genocida nad Jermenima 1915. godine.
Demonstranti su pozvali turske vlasti da preduzmu kontramere i zatvore nekoliko baza za američke vojnike na teritoriji Turske, prvenstveno bazu Indžirlik. Turski ekspert smatra da je došlo vreme da Turska povrati svoje baze.
Pre svega, radi se o bazi Ratnog vazduhoplovstva Indžirlik i stanici za radio-detekciju Kuredžik.
Kao što je poznato, baza Indžirlik je glavni centar za vođenje i koordinaciju niza američkih operacija na Bliskom istoku.
– Jedan od glavnih temelja nezavisnosti Turske su koraci koje je preduzela u spoljnoj politici. S tim u vezi, imamo fundamentalne probleme i napetosti u odnosima sa SAD. Vašington zauzima antiturski stav kada je reč o nekoliko ključnih pitanja, od embarga uvedenog Turskoj, do podrške koju su Amerikanci pružali tokom vojnih udara – objašnjava turski ekspert, autor niza istraživanja o tursko-američkim odnosima Džejhun Bozkurt, prenose mediji.
Kako kaže, odavno je vreme da se grade nezavisniji odnosi sa SAD i NATO. U tom kontekstu, on se zalaže za to da se “odnosi Turske i NATO-a dovedu na nezavisan diplomatski nivo, da se odnosi sa SAD preformulišu iz odnosa šef-podređeni u odnose ravnopravnih nezavisnih država”.
– Smatram da je došlo vreme da se povrate baze koje su date na korišćenje vojnicima NATO i SAD, prvenstveno Indžirlik i Kuredžik, i da se nacionalizuju u punom smislu te reči – zaključio je Bozkurt.
On podseća da je baza Indžirlik otvorena u vreme hladnog rata u svetlu procesa pristupanja Turske NATO-u.
– Turska i SAD su 1980. godine potpisale Sporazum o vojno-ekonomskoj saradnji, koji predstavlja glavnu pravnu osnovu za prisustvo Amerikanaca u bazi. Indžirlik se koristio za održavanje velikog broja operacija, kako tokom Hladnog rata, tako i nakon njega – rekao je ekspert.
Na primer, početkom 1960-ih godina u bazi Indžirlik bili su raspoređeni američki izviđački avioni U-2 koji su stvarali napetost u odnosima Turske i Sovjetskog Saveza, a tamo su se nalazili i američki bombarderi, naglašava Bozkurt.
– Osim toga, SAD su koristile bazu Indžirlik za različite ciljeve tokom operacija na Bliskom istoku, uključujući povlačenje američkih državljana tokom arapsko-izraelskog rata i islamske revolucije u Iranu. A tokom prve operacije u Persijskom zalivu sa baze Indžirlik pružana je vazdušna podrška američkim vojnicima na severu Iraka. Poznato je da se baza Indžirlik koristila tokom antiterorističke operacije protiv DAEŠ-a. Osim toga, ona igra aktivnu ulogu u izvršavanju zadataka NATO-a – konstatuje Bozkurt.
Stručnjak ističe da je, koliko je poznato, u bazi raspoređeno oko 1.500 američkih vojnika 39. jedinice Ratnog vazduhoplovstva SAD, a u bazi se nalaze i avioni A-10, koji se koriste za vazdušne operacije u blizini tla, lovci-bombarderi klase vazduh-vazduh i vazduh-zemlja, kao što su F-15, F-16, kao i avioni za dopunu goriva.
Takođe, kako kaže, u medijima se s vremena na vreme pojavljuju informacije o tome da su u bazi raspoređeni i izviđački avioni “Avaks”.
– Osim toga, ne radi se samo o prisustvu američkih vojnika u bazi. Poznato je da čitav niz država, prvenstveno Nemačka, u okviru operacije koalicije za borbu protiv DAEŠ-a s vremena na vreme koristi tu bazu – objašnjava Bozkurt.
On podseća da su mediji više puta objavljivali da se u bazi Indžirlik nalazi 50 modernizovanih nuklearnih bombi tipa B61-12 povećane snage. Međutim, zbog nedostatka tačnih i potvrđenih podataka, te informacije se više doživljavaju kao glasine, naglašava ekspert.
Podsetimo, američki lider Džo Bajden je pre nedelju dana saopštio da su otomanske turske snage počinile genocid nad Jermenima 1915. godine. On je tako postao prvi američki predsednik posle 40 godina koji je zvanično nazvao zločine nad Jermenima genocidom, uprkos protivljenju Turske.
