Do izbora 46. poglavara Sprske pravoslavne crkve, naslednika patrijarha Irineja, njegove dužnosti obavlja Sinod, kojim predsedava najstariji član, a to je mitropolit dabrobosanski Hrizostom.
Izbor patrijarha se sprovodi najkasnije za tri meseca od dana kada je presto patrijarha upražnjen.
Pravilo je da izbornoj sednici Svetog arhijerejskog sabora prisustvuje najmanje dve trećine arhijereja, a njom predsedava najstariji episkop po rukopoloženju ili hirotoniji. U ovom slučaju to bi mogao biti vladika Lavrentije koji je nastariji episkop po hirotoniji.
Kada je 15. novembra 2009. godine preminuo patrijarh Pavle, 44. poglavar Srpske pravoslavne crkve, koga je na tronu nasledio arhiepiskop pećki, mitropolit beogradsko-karlovački Irinej, najstariji episkop bio je Vladika Amfilohije, koji je preminuo 30. oktobra.
Arhijereji u slučaju sprečenosti da učestvuju u izboru, mogu da imenuju zamenike kojima prepuštaju pravo glasanja za izbor poglavara SPC.
Kandidati za patrijarha mogu biti svi aktivni eparhijski arhijereji koji najmanje pet godina upravljaju eparhijama.
Pravilo je da se patrijarh bira pod svodovima hrama, a svakom izbornom krugu prethodi molitva priziva Svetog Duha. U sadašnjim uslovima, taj hram je patrijaršijska kapela Svetog Simeona Mirotočivog, povezana sa salom u kojoj zaseda Sabor.
Patrijarh se bira tajnim glasanjem.
Za izbor patrijarha biraju se trojica arhijereja koji dobiju više od polovine glasova članova izbornog Sabora. Glasanje se ponavlja sve do trenutka dok se ne izaberu trojica kandidata sa potrebnim brojem glasova.
Kada se birao naslednik patrijarha Pavla, među trojicom vladika sa natpolovičnim brojem glasova bili su mitropolit-crnogorsko primorski Amfilohije, Irinej bački i Irinej niški.
Imena trojice vladika stavalju se svako u posebnu kovertu. Ona se potom zapečati i stavlja u Jevanđelje koje se odnosi u oltar hrama.
Prethodno izabran duhovnik – neko od uglednih monaha, koji će kada predsedavajući Izbornog Saveta pozove da, a nakon molitve priziva Duha Svetog, da izbor bude po volji Božjoj, izvlači iz Jevanđelja jednu od tri zapečaćena koverta.
Koverat predaje predsedavajućem Izbornog Sabora koji otvara koverat i saopštava ime novog patrijarha srpskog – ovaj put 46. po redu.
Glasnim izgovaranjem imena novoizabranog patrijarha predsedavajući potom zaključuje izbornu sednicu.
Prema rečima doktora Jovana Janjića, profesora i biografa patrijarha Pavla, to je takozvani apostolski način izbora srpskog patrijarha što je ustanovljeno izmenama Ustava SPC 1967. u vremenu komunizma, da bi se sprečilo necrkveno uplitanje u izbor crkvenog poglavara.
Drugi dan, kako podseća profesor Janjić sledi uvođenje u tron u Sabornoj crkvi.
Sutradan po izboru na svečanoj Svetoj arhijerejskoj liturgiji patrijarh se ustoličava u tron, a nakon toga, novoizabrani patrijarh stupa u prava i dužnosti vrhovnog poglavara i starešine SPC.
Prema tradiciji, uvodenje u tron Svetog Save obavlja se na liturgiji u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihajla, dan posle izbora, a naknadno i bez vremenskih ograničenja u Pećkoj patrijaršiji, koja je drevno sedište srpskih patrijarha.
