Pored prirodnih lepota kojima se Srbija i te kako može podičiti, ponekad zaboravljamo kakvo blago imamo u tvorevinama koje su ljudskih ruku delo.
Posredi su monumentalne građevine naše zemlje. To su nemi svedoci našeg nacionalnog identiteta, koji bez reči mnogo govore o burnoj i slavnoj srpskoj istoriji. Navodimo 10 primera predivnih srpskih građevina:
1. Hram Svetog Save
Hram Svetog Save građen je u stilu srpsko-vizantijske arhitekture, i simbolizuje duhovni i istorijski razvoj srpskog naroda. Njegova gradnja započeta je daleke 1935. godine. Međutim, još ranije, 1895. godine, osnovano je Društvo za podizanje hrama svetog Save na Vračaru i tu godinu bi trebalo uzeti za početak njegovog stvaranja. Danas, hram ima preko 15.000 kvadratnih metara pod mozaikom na kojem je radilo više od tri stotine umetnika.
2. Manastir Studenica
Studenicu je osnovao Stefan Nemanja, utemeljivač srednjovekovne srpske države. Manastir je osnovan 1186. godine i kao jedna od najznačajnijih srpskih lavri, nalazi se na Uneskovoj listi svetske baštine.
– Ima sličnosti između arhitekture i živopisa Bogorodičine crkve (u Parizu). Kao i njene uglačane mermerne fasade, njene su freske negovane, rafinovane, svetle – svetle koliko od boja i pozlate, toliko od jasnih misli. U tome dubokom koloritu, u tome moćnom crtežu, u tim figurama bez gestova, u tome vladanju sobom i materijalom – kao u mirnoj priči bez mnogo reči – treba gledati aristokratski ukus njihovog poručioca – napisao je o Studenici istoričar umetnosti Milan Kašanin.
3. Knez Mihailova ulica
Lepo je znati da je najčuvenija srpska ulica, Knez Mihailova, to mesto koje svaki turista najčešće prvo poseti, zaštićena kao spomenik kulture. I to i te kako zaslužuje. Osim što predstavlja glavno beogradsko šetalište, ona čuva i niz građevina, nastalih mahom tokom 19. veka, koje su same po sebi spomenici kulture i arhitektonska remek-dela.
Povrh toga, u vreme Rimljana, na tom mestu je bio jedan od glavnih puteva, pod nazivom “Via cardo”, pa Knez Mihailova u svojoj utrobi poseduje i deo antičke baštine.
4. Manastir Sopoćani
Manastir Sopoćani, smešten 17 kilometara od Novog Pazara, predstavlja jedinstveno zdanje srednjovekovne srpske arhitekture.
Lepota fresaka u Sopoćanima, među kojima se naročito ističe kompozicija “Uspenje Svete Bogorodice”, danas je prepoznata širom sveta. Zato su Sopoćani još 1979. godine uvršćeni na Uneskovu listu svetske baštine.
5. Manastir Gračanica
Smeštena u srcu Kosova i Metohije, Gračanica je biser srednjovekovne arhitekture iz 14. veka.
Ovaj manastir se nalazi na spisku Uneskove Svetske baštine, pod imenom “Srednjovekovni spomenici na Kosovu”, a od 2006. godine nalazi se i na Uneskovom spisku ugroženih mesta Svetske baštine.
6. Beogradska tvrđava i Kalemegdan
Šta reći o Kalemegdanu, svedoku istorije? Večita odstupnica Beograda protiv neprijatelja, Kalemegdan je uvek bio simbol otpora srpskog naroda tlačiteljima. Danas, na sreću, on je najomiljenije mesto svih svetskih turista koji se upute u pravcu srpske prestonice, kako bi osetili šta znači borba za zemlju i slobodu.
7. Zgrada Narodne skupštine Republike Srbije
Izgradnja srpske skupštine počela je 1907. godine, ali je zbog ratova završena tek 1936. godine. Ovaj objekat, u kojem svakodnevno demokratski izabrani predstavnici naroda odlučuju o zakonima i budućnosti naše zemlje, izgrađen je u neoklasičnom stilu i poznat je po svojoj arhitektonici te predstavlja jedno od najvažnijih sedišta vlasti u Srbiji.
8. Kapetan Mišino zdanje
Kapetan Miša Anastasijević, veoma sposoban poslovni čovek i dobrotvor, ostavio je svoje zdanje Srbiji i njenim potomcima 1863. godine. Njegova želja je bila da na tom mestu bude univerzitet, i želja mu je ispunjena. Danas, zdanje kapetana Miše predstavlja jednu od najznačajnijih građevina Srbije.
9. Ćele kula
Zastrašujući svedok slavne srpske istorije, Ćele kula je jedinstven spomenik koji moramo čuvati. Osmanlije su je izgradile 1809. godine i sazidana je od lobanja poginulih srpskih vojnika u bici na Čegru. Ima jedinstveno mesto u srpskoj istoriji otpora agresorima, ona je ozidani martirologijum srpskog naroda.
10. Narodni muzej
Srbija je mesto burne istorije, ali i slavne i kulture, kojoj se dive ljudi širom sveta. Zato je jedna od najvažnijih zgrada u našoj zemlji zgrada Narodnog muzeja, smeštena u srcu Beograda, na Trgu republike. Narodni muzej je jedinstveno mesto, u kojem posetioci mogu da uživaju u umetničkim delima Srbije, od paleolita pa sve do umetnosti srpskih stvaralaca 20. veka.
Dakle, jasno je, svaka građevina u koju je uložen novac, ljubav i veliki trud ljudi koji su je gradili, zaslužuje najbolju moguću zaštitu. Kao što našoj Srbiji mnogo znači svaka vredna građevina, tako i svaki dom, bio to stan ili kuća, mnogo znači svakom građaninu ove zemlje. Krov nad glavom moramo zaštititi, a u tome nam posebno može pomoći osiguranje imovine Dunav osiguranja.
O slavnim srpskim građevinama brinu i država i mnoge svetske institucije, a o našem krovu nad glavom moramo da brinemo mi, sami.
