Sud BiH osudio je krajem prošle nedelje generala Sakiba Mahmuljina, bivšeg komandanta Trećeg korpusa Armije BiH, na jedinstvenu kaznu od deset godina zatvora za zločine odreda El mudžahedin nad zarobljenim srpskim civilima i vojnicima na području Zavidovića i Vozuće 1995. godine.
Odred El mudžahedin bio je pod njegovom direktnom komandom, a prvostepenom presudom osuđen je na jedinstvenu kaznu, i to za zločin protiv ratnih zarobljenika na dve godine, a za ratni zločin protiv ranjenika i bolesnika na osam godina zatvora.
U obrazloženju presude se navodi da je na osnovu izjava svedoka i podnesenih dokaza utvrđeno da su pripadnici ovog odreda od 23. jula do 23. avgusta u logoru “13. kilometar” u blizini Kamenice kod Zavidovića zarobljene vojnike i civile tokom akcija “Proleće 95” i “Farš” prebijali rukama, nogama, kundacima od pušaka, metalnim šipkama, vodenim crevima, kao i da su ih probadali noževima i podvrgavali elektro-šokovima.
“Epilog strašnih tortura su prelomi rebara, nogu, ruku, vilica, izbijeni zubi i gubitak vida”, navodi se u presudi u kojoj je Mahmuljin proglašen krivim zato što je propustio da spreči činjenje tih nečovečnih dela.
Predsedavajući Sudskog veća Zoran Božić naveo je i da je utvrđeno da su pripadnici odreda El mudžahedin u zarobljeničkom logoru “13. kilometar” ubili najmanje 52 zarobljenih pripadnika VRS, od čega najmanje jednog odsecanjem glave.
I dok javnosti u Republici Srpskoj smatra da je visina izrečene kazne neprimereno mala, Dževad Galijašević, stručnjak iz oblasti bezbednosti i borbe protiv terorizma ocenjuje da je reč o “istorijskoj presudi”.
– Nemam dileme da bi Srbin za ova krivična dela dobio najmanje deset puta veću kaznu. Ali, ovo je prva presuda u Bosni kojom je neki komandant Armije BiH uopšte osuđen zbog zločina nad Srbima. Podsetiću da takve presude nije bilo ni u Hagu. Pa bivši zapovednik Generalštaba Armije BiH, Rasim Delić je tamo za zločine mudžahedina osuđen na samo tri godine zatvora – objašnjava Galijašević.
I Milorad Kojić, direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, navodi da je presuda komandantu Trećeg korpusa Armije BiH “potvrda da je nad srpskim narodom počinjen strašan zločin u opštini Zavidovići i na Ozrenu”, ali da bi trebalo da se pokrene pitanje odgovornosti i nižerangiranih lica koja su bila pod komandom generala Mahmuljina.
Kojić ipak ističe da je kazna preblaga.
– Smatramo da nije postojala nijedna olakšavajuća okolnost da se kazna, koja je zakonom maksimalno propisana na 15 godina, umanji na 10 godina niti da se svrha kažnjavanja može postići izricanjem jedne takve umanjene kazne. Očekujemo žalbu Tužilaštva, kao i da kazna u drugostepenom postupku bude maksimalna i srazmerna veličini zločina i načinu na koji je počinjen – navodi Kojić.
Predsednik Boračke organizacije Republike Srpske Milomir Savčić ističe da je izrečena kazna blaga i nesrazmerna težini krivičnog dela.
– Konačno smo dočekali jednu prvostepenu presudu protiv pripadnika takozvane Armije BiH na nivou komandanta korpusa. Treba se nadati da je krenulo po pitanju objektivnosti i profesionalnosti Suda BiH – kaže general Savčić.
Sve odlike genocida
Dževad Galijašević naglašava da je prvobitnom haškom, a zatim i bosanskom optužnicom general Mahmuljin bio optužen za genocid.
– I zaista, u akcijama Treće armije i odreda El mudžahedin na prostoru Zavidovića i Vozuće tokom 1995. godine postoje svi elementi za krivično delo ratnog zločina genocida. Proterano je 22.000 ljudi, do temelja uništeno 66 sela i zaseoka, kao i 12 crkava i jedan srednjovekovni manastir. Sa genocidom se nastavilo i posle rata jer su te krajeve naselili mudžahedini i njihove pristalice kao “garancija” da se Srbi tu više nikada ne vrate – naglašava Galijašević koji je najzaslužniji za deportaciju 1.500 mudžahedina iz Maglaja, odnosno sela Bočinje 2000. godine.
Razočarane porodice žrtava
Predsednik Zavičajnog udruženja Zavidovićana u Doboju Zoran Blagojević rekao je da su porodice žrtava razočarane presudom Mahmuljinu i da nisu ispunjena njihova očekivanja za kažnjavanje onih koji su počinili zločine nad Srbina u Vozući.
– Presuda je ponižavajuća za sve porodice poginulih i sve žrtve golgote vozućkog egzodusa. I kazna od 20 ili 30 godina bila bi mala, a ovih 10 godina je ponižavajuće – poručio je Blagojević.
