Ponosni uzvik “Mi smo Titovi, Tito je naš” odzvanjao je svakog 25. maja na stadionu Jugoslovenske narodne armije u Beogradu, desetine hiljada mladih klicale su najvoljenijem sinu bivše Jugoslavije, a usijani dlanovi aplaudirali u čast njegovog rođendana. Nakon toga stadionom se orila pesma “Druže Tito, mi ti se kunemo”, a publika je bila u transu. Radostan je bio i maršal, koji je učesnicima velelepnog sleta otpozdravljao. Ređale su se i pesme poput “Druže Tito, ljubičice bela”, “Ide Tito preko Romanije”, “Drugarice posadimo cveće”, “Uz maršala Tita”, “Lijepo ti je druga Tita kolo”.
Nakon toga na stadion je utrčavao najzaslužniji omladinac, učenica ili radnik pregalac i predavao Titu štafetu kao simbol bratstva i jedinstva i beskrajnog poštovanja prema maršalu.
Ideja o nekad najpopularnijoj manifestaciji u bivšoj Jugoslaviji potekla je 1945. godine u Kragujevcu, a sve je bilo osmišljeno kao masovna omladinska štafeta koja će proći širom Jugoslavije, i to trčanjem najuspešnijih omladinaca koji će je nositi.
U prvoj manifestaciji učestvovalo je 12.500 omladinaca, koji su pretrčavši trasu dugu 9.000 kilometara Titu predali prvih devet štafetnih palica i Plavu knjigu sa 15.000 potpisa omladine Šumadije. Tek 1957. ta palica postaje štafeta mladosti.
Inače je sam Tito predložio da 25. maj ne bude samo proslava njegovog rođendana, nego Dan mladosti. Slavlje je tako postalo masovnije i narodnije, a Tito bliži masama. Od tada se nosila samo jedna, savezna štafeta. Prva takva je krenula, kako i dolikuje, iz Kumrovca, maršalovog rodnog mesta. Umesto na svečanosti ispred Belog dvora, Tito je od tada primao štafetu na prepunom stadionu JNA, u završnoj tački sleta, čiji su izvođači, njih oko 8.000, bili mladi iz svih krajeva tadašnje federalne države. Uručilac je bio samo jedan, a ne, kao do tada, njih desetak.
Na putu dugom 3.500 kilometara štafeta je prošla kroz sve republike, kroz mnoga sela i gradove, a svuda je svečano dočekivana uz bogat kulturno- umetnički program. Čast da prvu štafetu mladosti svečano preda Josipu Brozu Titu pripala je Miki Tripalu, apsolventu prava i predsedniku CK Narodne omladine Jugoslavije, a tu palicu su izradili skulptor Vladeta Petrić i grafičar Boško Karanović. Svake godine štafeta je polazila iz drugog mesta i iz druge republike, i o tome se strogo vodilo računa. Svi su morali biti ravnopravni, pa se ključ nacija poštovao.
Centralni dnevnik je pratio korak nosilaca štafete. Iz godine u godinu svečanost na stadionu JNA bila je sve grandioznija. Muzika je izvođena uživo, uz prisustvo najboljih orkestara i vodećih muzičkih zvezda.
Istoričar Predrag Marković navodi da je Tito bio komunistički lider koji je uživao popularnost na Zapadu.
– Britanci su ga voleli zbog njegove antifašističke borbe tokom Drugog svetskog rata, mnogi zbog njegovog otpora Staljinu, a njegov narod zbog visokog životnog standarda i mogućnosti slobodnog putovanja – ocena je istoričara Markovića.
O Titovoj istorijskoj ulozi svedoči i neverovatno masovno prisustvo najistaknutijih ličnosti tadašnjeg vremena na njegovoj sahrani, 8. maja 1980. godine. Na sahranu u Beograd došlo je 700.000 ljudi i više od 200 istaknutijih ličnosti i državnika iz celog sveta, među kojima su bili Indira Gandi, Margaret Tačer, Leonid Brežnjev i ostali. Bila je to najposećenija sahrana nekog državnika u 20. veku.
Na sletu samo najbolji
Kada bi neko pitao današnje omladince šta je to slet, sigurno je da bi samo malobrojni znali odgovor. Slet je sportska manifestacija u kojoj učestvuje veliki broj sportista, ali slet je i popularni naziv nekada najveće majske manifestacije koja je organizovana u svakom manjem ili većem mestu povodom 25. maja, Dana mladosti i Titovog rođendana. Učešće u sletu bila je velika čast, a učestvovali su samo najbolji sportisti, učenici, studenti, radnici, vojnici.
I Cerar među nosiocima
Među nosiocima štafete bio je čuveni jugoslovenski i slovenački gimnastičar Miroslav – Miro Cerar, osvajač brojnih medalja na evropskim i svetskim prvenstvima i olimpijskim igrama, te otac donedavnog premijera Slovenije, koji se takođe zove Miroslav Cerar. Cerar je štafetu predao daleke 1965. godine.
Jedinstvene i unikatne
Štafete su se uglavnom pravile od drveta, ali i drugih različitih materijala. Svaka je bila drugačija i jedinstvena na svoj način. Uvek su u svom dizajnu, pored ostalih detalja, sadržale petokraku zvezdu, pa čak i buktinju na samom vrhu, kao ustaljeni simbol Jugoslavije. Umetnici iz čitave zemlje dobijali su mogućnost da osmisle njen izgled. Štafete se čuvaju u Muzeju istorije Jugoslavije.
