Večernjom službom u srpskoj pravoslavnoj Crkvi Sveti Sava u melburnškom Grinzborou u subotu od 17 časova u glavnom gradu Viktorije počeće svečanosti povodom obeležavanja 800-godišnjice autokefalnosti Srpske pravoslavne crkve i 70-godišnjice srpske crkve na Petom kontinentu.
Dan kasnije, u nedelju, centralna proslava ova dva važna jubileja održaće se u Crkvi Sveti arhiđakon Stefan u Kizborou.
Gosti ovih svečanosti su pored episkopa Australijsko-novozelandskog Siluana i sveštenstva srpske crkve u Australiji i gosti, među kojima i vladika Novogračanički Longin iz Čikaga i prvi put u Australiji iz carske lavre srpskog Hilandara na Svetoj Gori, iguman Metodije.
– Nama je čast što nam je dodeljena organizacija svečanosti u Grinzborou, na kojoj ćemo ugostiti igumana hilandarskog Metodija, vladiku Longina i našeg Siluana. Kako je Crkva Sveti Sava bila prva srpska crkva koju su naši doseljenici izgradili u Melburnu, još 1952. godine, odlučeno je da se prva proslava održi kod nas u Grinzborou. Time nam je ukazana velika čast – kaže prota Šipovac i najavljuje da će gosti iz Hilandara pre subote posetiti i manastir Sveti Sava u Ilajnu.
Kao na Svetoj Gori
– Večernja služba počeće malo ranije kako bi uhvatili zalazak sunca prilikom izlaska iz ckrve, slično kao što se čini na Svetoj Gori. Nakon toga, sledi svečani ulazak u našu veliku crkvenu salu, gde će deca svih srpskih škola iz Melburna i deca u srpskim narodnim nošnjama dočekati goste. Program će biti sastavljen od serije recitacija o Svetom Savi, Hilandaru i našoj bogatoj istoriji. U programu učestvuju deca svih srpskih škola, predviđen je nastup crkvenih horova, a za kraj večeri predviđeni su nastupi svih naših folklornih grupa iz Melburna. Između nastupa biće prikazan i kraći istorijat svih crkvenih opština koje deluju u Viktoriji, čime se podsećamo na 70-godišnjcu srpske crkve u Australiji – kaže o bogatom programu otac Šipovac.
Tokom svečanosti u Grinzborou vernici će biti pozvani da prilože novčane donacije za pomoć u obnovi manastira Hilandara.
– Glavni govornici na večeri biće naš episkop Siluan i iguman Metodije, koji je inače i glavni gost. Uz to, svojom posetom čast nam je ukazala i naša lokalna predstavnica u federalnom parlamentu u Kanberi, gospođa Kajt Tvejts. Ona se rado odazvala našem pozivu i počastvovana je što se svečanost održava u okrugu čija je ona predstavnica – ponosno kaže prota Šipovac.
Delo Svetog Save
Kao što je poznato, Srpska pravoslavna crkva ove godine širom sveta proslavlja 800 godina od dobijanja samostalnosti. Taj važan čin u istoriji srpskog naroda desio se početkom 13. veka, 1219. godine. Na tronu srpske države tada se nalazio veliki srpski vladar Stefan Nemanja. Na Svetoj Gori atonskoj njegov sin, tada već monah Sava, pripremao se da još bolje utvrdi pravoslavlje u svome narodu, jer je to bio put koji je veliki župan Stefan Nemanja odabrao za svoj srpski narod.
Monah Sava i njegov otac Stefan Nemanja zajedno su obnovili manastir Hilandar za potrebe srpskog monaštva. Sa Svete Gore koja se naziva Bogorodičinim vrtom, Sveti Sava će doći u Srbiju i organizovati srpsku crkvu. Sveti Sava u pogodnom istorijskom trenutku odlazi u Nikeju, tadašnju vizantijsku prestonicu pošto su Carigrad osvijili Latini, kod vizantijskog patrijarha Manojla Prvog Sarantena Haritopula i cara Teodora Prvog Laskarisa da za svoj narod traži potpunu crkvenu samostalnost sa mogućnošću da samostalno postavljaju episkope i sveštenstvo onako kako bi to bilo najbolje za njegov narod. Car i patrijarh su izašli u susret tim zahtevima i postavili Svetog Savu za prvog srpskog arhiepiskopa samostalne srpske crkve.
– Sigurno je da je ovaj događaj najvažniji u srpskoj istoriji i da predstavlja prekretnicu u istoriji Srba. Sveti Sava je sa svojim ocem kao vladarom Srbije, a kasnije sa svojim bratom Stefanom Prvovenčanim postavio temelje uređene srpske crkve i države. Taj čin državnosti dogodio se na Spasovdan 1221. godine u sedištu Srpske arhiepiskopije u manastiru Žiča. Tada je po pravoslavnom obredu krunisan prvi srpski kralj Stefan Prvovenčani rukom poglavara samostalne Srpske pravoslavne crkve – podseća naše čitaoce otac Aleksandar Savić, starešina hrama Crkve Sveti arhiđakon Stefan u Kizborou.
Bogat program
Srpska crkva na Petom kontinentu ovaj jubilej proslavlja dvostruko jer se ove godine navršava i 70 godina od osnivanja prve parohije u Australiji.
– U sastavu obeležavanja i proslavljanja, ova dva važna jubileja u nedelju 15. septembra služiće se Sveta arhijerejska liturgija u 9 časova ujutro u Crkvi Svetog arhiđakona Stefana u Kizborou. Nakon liturgijskog slavlja svečanost će se nastaviti u crkvenoj sali. Tom prilikom govore će održati Preosvećeni vladika Longin i Visokoprepodobni iguman Metodije. Uslediće bogat ručak i kulturno-umetnički program tokom kojeg će se podsetiti i na istoriju stvaranja Srpske crkve u Australiji. Na kraju će preosvećeni vladika Siluan pozdraviti i blagosloviti sabrani narod.
Visoki gosti u Kizborou biće i episkop Australijsko-novozelandski gospodin Siluan, episkop novogračaničko-srednjozapadnoamerički Longin i iguman srpske carske lavre manastira Hilandar Metodije sa hilandarskim monasima.
– Pozivamo verni narod srpski da se toga dana u što većem broju saberemo u porti hrama Svetog arhiđakona Stefana u Kizborou i da u jedinstvu srca i duša proslavimo Boga i Svetog Savu.
U svečanom programu u Kizborou najavljeno je učešće više folklornih grupa iz Viktorije, dramska sekcija Istočnik, srpski hor i, naravno, đaci srpske škole “Vuk Karadžić” sa svojim učiteljima.
Reči starca Nikanora
– U Grizborou smo posebno počastvovani dolaskom igumana hilandarskog iz razloga što je upokojeni iguman hilandarski Nikanor, tokom obilaska Australije devedesetih godina prošlog veka, posetio naše imanje kad crkva nije bila izgrađena. Dao je predlog da se buduća crkva na imanju sagradi kao kopija kruševačke Lazarice, a da bude posvećena Svetom Savi, da bi buduća pokoljenja imala ta dva primera iz naše državne i crkvene istorije. Zato smo dodatno počastvovani da nas posećuje hilandarski iguman, jer ovo mesto ne bi izgledalo ovako da nije bilo mudrih reči tadašnjeg igumana Nikanora. Kako on reče, tako je i bilo – kaže sveštenik Šipovac.
Zaštita naroda
Sveti Sava je osnivao nove eparhije i postavljao episkope da njima upravljaju. Njih je odabirao među svojim učenicima, pa je tako štitio svoj narod od uticaja rimokatoličke crkve koja je želela da proširiti svoj uticaj i prisustvo na prostoru koji su naseljavali pravoslavni Srbi. Za Svetog Savu to je bio najvažniji zadatak – da zaštiti Srbe od unijaćenja i pokrštavanja, jer se svetitelj dok je boravio na Svetoj Gori mogao uveriti u nasilne metode krstaša koji su sve pred sobom pustošili, pljačkali i zlostavljali, a pod blagoslovom rimskoga pape. Da bi svoj narod zaštitio morao je što pre organizovati crkvu koja će čuvati i utvrđivati pravoslavlje u srpskom narodu.
– Dakle, to delo Svetog Save danas i uvek proslavljamo, a naročito ove godine kad se navršilo 800 godina od dobijanja samostalnosti Srpske crkve i postavljanja Svetog Save na mesto prvog srpskog arhiepiskopa 1219. godine sa titulom “arhiepiskop sve srpske i pomorske zemlje” – kaže otac Aleksandar Savić.
