U anketi jednog od američkih portala, Ranker, u kojoj je do sada učestvovalo više od 1,4 miliona ljudi širom sveta, srpska trobojka je na rang-listi 50 najlepših – već tri godine na prvom mestu!
Glasanje se obavlja elektronski, a u prvih deset su i zastava Kraljevine Jugoslavije, Crne Gore, ali i nekadašnje SFRJ, Argentine, Velsa…
U temi broja, “Vesti” uz pomoć eminentnih heraldičara, ali i poznavalaca srpske istorije istražuju od kada datira tradicija nacionalne zastave, kada je usvojeno da ona bude crveno, plavo, bela, da li je namerno ili slučajno to “okrenuta” ruska zastava, ali i šta znače svi oni ornamenti na grbu – dvoglavom orlu.
“U narodu se veruje da crvena boja na zastavi Srbije predstavlja krv prolivenu za zemlju, plava slobodu i beskraj kome se teži, dok bela predstavlja majčino mleko koje hrani jaku srpsku decu”, navodi se na sajtu Vlade Srbije.
Ljubodrag Grujić, heraldičar i autor državnih simbola Republike Srbije, zastave i grba kaže da je Srbija, kao i ogromna većina drugih evropskih zemalja usvojila korišćenje zastava u današnjem smislu tek pre nekoliko vekova.
– Zvanične nepromenljive, zastave država su relativno nova stvar u istoriji, najčešće pre samo dva-tri veka, pa čak i tako su se u kombinacijama sa drugim pri ujedinjenju redovno menjale. Na primer, nemačka trobojka je kao zastava Severne Nemačke konfederacije usvojena 1867. što je čini u zvaničnom smislu mlađom od srpske trobojke iako je naravno upotreba starija, najverovatnije tokom revolucije 1848. Srbija je u tom smislu jedna od najstarijih uređenih država – kaže Grujić i objašnjava da su države u srednjem veku, umesto zastava u današnjem smislu te reči, zapravo imale stegove vladara, stegove krstaše i mnoge druge bojne i crkvene zastave na pretek.
Đakon Hadži Nenad M. Jovanović, heraldičar, autor monografije ”Grbovi, zastave i himne u istoriji Srbije”, dodaje da priča o nastanku srpske zastave seže u, za mnoge, neslućenu starinu.
– Naime, opravdano je pretpostaviti da se srpski vladari, još u prednemanjićkom periodu, baštinili i koristili sopstvene stegove ili druge veksiloide. Međutim, izvesno je i dobro poznato da prvi pomen jedne takve zastave u istorijskim izvorima jeste iz 1078. godine. Reč je, naime, o ”zastavi Svetog Petra”, koju je tražio i dobio prvi srpski krunisani kralj, tj. zetski kralj Mihailo Vojislavljević, od tadašnjeg rimskog pape Grgura VII. Danas se ne zna kako je ta zastava izgledala, ali se zna da je, zajedno sa kraljevskom krunom i plaštom, ona bila deo kraljevskih insignija i, samim tim, jedan od najranijih simbola srpske državnosti, kao što je to, uostalom, i danas slučaj – ističe đakon Hadži Nenad M. Jovanović.
Vizija kneza Miloša
Đakon Hadži Nenad Jovanović ističe da sadašnji poredak boja na srpskoj trobojci potiče iz sredine 19. veka.
– Raspored boja na zastavi: crveno-plavo-belo, zvanično i ustavno je ustanovljen, blagodareći velikom zalaganju, upornosti i viziji kneza Miloša Obrenovića tek 1838. godine i to naročitim sultanskim Fermanom.
Ljubodrag Grujić dodaje da je u kratkom periodu, manjem od dva meseca, od Sretenjskog ustava 1835. srpska trobojka bila crveno-belo-plava (“crveno-bjelo-čelikasto-ugasito”) sa grbom na sredini.
– Knez Miloš je izdejstvovao ferman od Porte koji daje trobojku u današnjem rasporedu i to najverovatnije već 1836. Obavezno su dodavani simboli potčinjenosti Osmanskom carstvu – navodi ovaj stručnjak.
Neiscrpna riznica
– Srpski srednji vek je neiscrpna riznica heraldike koju nismo još sasvim otkrili. Ko ima grb odmah ima i steg na kom je sadržaj grba. Bila bi katastrofalna greška misliti da je postojala jedna kodifikovana zastava države u srednjem veku. Bili su stegovi vladara, a pošto smo imali mnogo vladara bilo je i puno stegova – slikovito objašnjava Ljubodrag Grujić.
