Enigma nepalskih pećina
Unutar Himalaja, u bivšoj kraljevini Mustang, na severu Nepala, nalazi se jedna od najvećih arheoloških misterija sveta. Reč je o približno 10.000 tajanstvenih pećina koje, sve zajedno, izgledom podsećaju na veliki dvorac od peska.
Devedesetih godina prošlog veka arheolozi iz Nepala i Univerziteta u Kelnu istraživali su pećine i pronašli nekoliko desetina ljudskih skeleta koji su stari oko 2.000 godina. Tela su se nalazila na drvenim krevetima i bila su ukrašena nakitom od bakra i staklenih perli. Međutim, ovaj pronalazak nije mnogo pomogao da se odgonetne ko je ove pećine napravio i čemu su služile.
Dalja istraživanja otkrila su, u jednoj pećini, zid dugačak skoro osam metara, na kome se nalazi 42 portreta velikih jogija budističke istorije. U drugoj su otkrili 8.000 kaliografskih rukopisa. Istraživanja su dovela do toga da se istorija ovih pećina može podeliti na tri razdoblja.
Centar budizma
Kraljevina Mustang je pre 700 godina bila središte budističkog učenja i umetnosti. So je tada bila vredna roba, a oni su bili na važnom mestu između nalazišta soli na Tibetu i okolnih gradova indijskog potkontinenta. Kada je je vrednost soli počela da opada, moć ove kraljevine je krenula silaznom putanjom.
Prvo, pre 3.000 godina, veruje se da su pećine korišćene kao grobne komore. Pre hiljadu godina korišćene su za stanovanje, a potom i kao sklonište tokom ratnih borbi.
Smatra se da su u 13. veku napuštene, ali da su ih ljudi i dalje koristili kao ćelije za meditaciju, vojnu izvidnicu i skladište. Ipak, neke pećine su i dalje korišćene za stanovanje, pa i danas postoji nekoliko u kojima borave porodice.
Problem za istraživanje ovih pećina je u tome što je teren krajnje nepristupačan, stene su krte i predstavljaju opasnost. Ni danas nije jasno ko ih je napravio i kako se dolazilo do njih.
