REPORTAŽA
47
SLIKE NA FOTO 21.07.
U RAŠKOJ OTKRIVENI OSTACI CRKVE GRAĐENE KRIŠOM OD TURAKA
Hram pod zemljom
Svetinja malih dimenzija, završava se polukružnom apsidom, u oltarskom prostoru opekom je bila sazidana i časna trpeza
Nedaleko od lokalnog groblja u selu Paklenje kod Baljevca na Ibru (opština Raška), arheolozi Narodnog muzeja u Kraljevu otkrili su ostatke neobične i u ovom kraju jedinstvene crkve, potpuno ukopane u zemlju, o čijem postojanju doskora ništa nisu znali ni meštani Paklenja, niti arheolozi koji su istraživali ovaj deo doline Ibra.
– Krov crkve, sagrađen od opeke povezane specijalnim malterom, bio je ravan sa tlom i zakamufliran zemljom, travom i mahovinom, sumnjali smo da ima nečega ispod, ali nismo slutili da je to bila crkva – kaže jedan od meštana Paklenja.
Stručnjaci veruju da se radi jednoj od takozvanih skrivenih ili nevidljivih crkava, kakve su građene u tursko doba kada je hrišćanima bilo zabranjeno da se okupljaju, da grade bogomolje i mole se Bogu. U nekim delovima Srbije, Turci su bili nešto velikodušniji, pa su žiteljima pojedinih sela davali nemogući rok od samo jednog dana ili jedne noći da sagrade bogomolju. Tako je, primera radi, jedne noći nikla i crkva Marinica u Dojinovićima kod Novog Pazara u koju mogu da stanu samo sveštenik i još dvojica vernika. Crkva u Paklenju najverovatnije je građena tajno i bez saglasnosti Turaka.
– Crkva je malih dimenzija, dužine pet, širine tri metra, završava se polukružnom apsidom, u oltarskom prostoru opekom je bila sazidana i časna trpeza, sada kada smo je otkrili i raščistili slede dodatna ispitivanja, verovatno ćemo doći do nekih novih saznanja o ovom neobičnom i retkom spomeniku naše istorije – ističe Tatjana Mihajlović, arheolog Narodnog muzeja u Kraljevu.
Osim Tatjane Mihajlović, ekipu Narodnog muzeja u Kraljevu koja radi na obnovi podzemne crkve u Paklenju još čine: konzervator Rade Pajović, tehničar Dragan Vojinović i fotograf Srđan Vulović koji blisko sarađuju sa članovima Crkvenog odbora u Baljevcu na Ibru Miloradom Žarkovićem i Aleksandrom Balićem. Ekipi su se priključili i meštani Dragomir Čorbić i Dragoljub Jeftić.
– Preci nam nisu ostavili nikakva saznanja o podzemnoj crkvi koja je bila potpuno urušena i zarasla u korov. Ipak, sumnjali smo da tu ima nešto, pozvali smo arheologe i zajedno rešili enigmu. Pomogli smo u otklanjanju korova i čišćenju, a formiraćemo i odbor za obnovu crkve. Pošto je svetinja mala, a zidovi su relativno dobro očuvani, za obnovu neće trebati mnogo novca – kaže meštanin Dragomir Čorbić.
D. N. PETROVIĆ
Ant
U planu zvonik
– Naša želja je da crkva ponovo primi vernike, nadamo se da nećemo dugo čekati taj dan. Za razliku od vremena kada je građena, naša svetinja više neće biti nevidljiva i tajna, sagradićemo i zvonik, pa će naš sveštenik moći zvonom da nas pozove na molitve – ističe Dragoljub Jeftić, žitelj Paklenja koji se nada da će obnovu ove neobične crkve pomoći mnogi žitelji Baljevca na Ibru, Raške i Kraljeva koji su poreklom iz ovog kraja.
