Stogodišnjica Sarajevskog atentata
Na današnji dan pre sto godina mladi revolucionar i pripadnik organizacije Mlada Bosna Gavrilo Princip ubio je u Sarajevu austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju Hotek, što je događaj koji je doveo do početka Prvog svetskog rata - najvećeg sukoba u dotadašnjoj istoriji.
Atentat, koji se u istoriji naziva Sarajevski, dogodio se prilikom posete Ferdinanda Sarajevu, koji je boravio u Bosni i Hercegovini kako bi nadgledao višednevne vojne manevre, koji su se vremenski podudarili sa velikim srpskim nacionalnim praznikom Vidovdanom.
Organizatori ubistva iz organizacije Mlada Bosna bili su motivisani željom za oslobođenje Bosne i Hercegovine ali i ostalih teritorija na kojima su živeli južni Sloveni i njihovim ujedinjenjem u zajedničku državu s nezavisnom Kraljevinom Srbijom - Jugoslaviju.
Austrougarska je za organizaciju atentata optužila srpsku vojsku, šefa obaveštajnog odeljenja srpske vojske Dragutina Dimitrijevića Apisa i njegovog pomoćnika majora Vojislava Tankosića i dala ultimatum Srbiji, iako nije raspolagala nijednim materijalnim dokazom o učešću zvaničnog Beograda u tom događaju.
Srbija je prihvatila sve uslove austrougarskog ultimatuma, osim toga da bečki istražitelji obavljaju istragu na teritoriji Srbije, nakon čega je Austrougarska objavila rat Srbiji.
Taj događaj izazvao je lanac međusobnih objava rata velikih sila, čime je počeo Prvi svetski rat i u kojem je za četiri godine poginulo i ranjeno više desetina miliona ljudi.
Srbija je, po broju poginulih, ranjenih i raseljenih, bila u samom vrhu na listi gubitaka, naročito ako se uzme u obzir broj stanovnika na početku 20. veka, koji se procenjuje na 3,5 do četiri miliona.
Procene poginulih se kreću od 700.000 do 1,2 miliona ljudi, što je oko 28 odsto ukupnog stanovništva, odnosno čak 62 odsto muškog stanovništva između 18 i 55 godina.
Materijalna šteta u Srbiji u Prvom svetskom ratu iznosila je oko deset milijardi zlatnih franaka ili polovina ukupne tadašnje nacionalne imovine.
Učesnicima atentata koji su uhapšeni suđeno je u Sarajevu oktobra 1914. godine. Petorici zaverenika izrečena je smrtna kazna, dok su Princip i Nedeljko Čabrinović dobili po 20 godina zatvora, jer su još bili maloletni prema austrijskim zakonima.
Obojica su umrla u zatvoru Terezijenštat.
